Alle Vlaamse lokale besturen moeten een klokkenluidersmeldpunt hebben voor hun medewerkers en andere personen die met het lokaal bestuur samenwerken. Die procedure is voorzien in het Vlaams Decreet Bestuursdecreet op basis van klokkenluidersrichtlijn 2019/1937 van het Europees Parlement.
Wat is klokkenluiden?
We spreken van klokkenluiden wanneer personen in het kader van een werkrelatie vermoedens van onregelmatigheden (bv. fraude, corruptie, enz.) over hun organisatie melden of openbaar maken.
Het gaat dus zowel om eigen personeelsleden als om externen die een werkrelatie hebben met het lokale bestuur, zoals consultants, leveranciers, sollicitanten etc.
Wie kan een melding doen?
- Personeelsleden van het lokaal bestuur Machelen (gemeente en OCMW)
- Externen die een werkrelatie hebben met het lokaal bestuur, zoals bv. aannemers, onderaannemers, leveranciers, consultants, vrijwilligers, sollicitanten, bezoldigde of onbezoldigde stagiairs, voormalige werknemers, …
Burgers zonder werkrelatie met het lokaal bestuur kunnen geen inbreuken melden in het kader van de klokkenluidersrichtlijn. Zij kunnen de klachtenregeling volgen, waarbij een klacht kan gaan over een handeling of de werking van een overheidsinstantie.
Welke inbreuken kan je melden?
Een klokkenluidersmelding kan gaan over alle inbreuken op wetgeving en regelgeving die in Vlaanderen en op het lokale bestuur van toepassing zijn. Het gaat om een handeling of nalatigheid die onrechtmatig is, of het doel of de toepassing van regelgeving ondermijnt.
Voorbeelden: meldingen over corruptie, fraude, pogingen tot het verhullen van zo'n feiten ...
Garanties en bescherming
De procedures en systemen die gebruikt worden om meldingen te ontvangen en op te volgen, moeten de nodige garanties bieden inzake de vertrouwelijkheid, anonimiteit en kwaliteit van de behandeling.Het Bestuursdecreet geeft duidelijk aan welke gegevens over de melding mogen of moeten geregistreerd worden en geeft richtlijnen over de bewaring.Als je als klokkenluider een inbreuk meldt of informatie openbaar maakt, ben je door de regeling beschermd. Je mag op geen enkele manier gestraft of bedreigd worden of nadelen ondervinden.
De nieuwe regeling voorziet een verbod op represailles. De definitie van represailles is ruim omschreven. Denk bv. aan represailles in het kader van negatieve beoordelingen, ontslag, verandering van taken, andere locatie werkplaats, andere werktijden, financiële sancties, reputatieschade, ... De bescherming tegen represailles is onbeperkt in tijd.
- Je kan deze regeling niet gebruiken om een lopende procedure tegen te houden.
- Als je bewust onjuiste informatie meldt of openbaar maakt, krijg je geen bescherming en zijn er wel straffen mogelijk. Je moet dus gegronde redenen hebben om te geloven dat de gemelde informatie op het moment van de melding juist is.
Het Bestuursdecreet voorziet evenwel mogelijke administratieve of tuchtrechtelijke sancties voor personen
- die een melding belemmeren of proberen te belemmeren;
- die de geheimhouding van de identiteit van melders schenden;
- die bewust onjuiste informatie hebben gemeld of openbaar gemaakt.
Meldkanalen
Klokkenluiders kunnen meldingen schriftelijk (per brief of mail), telefonisch of tijdens een fysieke ontmoeting bezorgen. Je hebt hierbij het recht te vragen dat er een verslag wordt opgemaakt.
Melders kunnen informatie over inbreuken ook anoniem melden.
Intern meldpunt
(enkel voor personeelsleden van het lokaal bestuur)
De algemeen directeur is als hoofd van het personeel en overeenkomstig het Bestuursdecreet, het intern meldpunt.
Extern meldpunt
(voor externen die samenwerken met het bestuur of internen die vrezen dat hun melding niet intern behandeld kan worden)
Externen die een werkrelatie hebben met het bestuur, melden een inbreuk rechtstreeks bij het extern meldkanaal Audit Vlaanderen, 02 553 45 55, Havenlaan 88 - bus 24, 1000 Brussel.
- melding.audit@vlaanderen.be
- 02 553 45 55
- Audit Vlaanderen, Havenlaan 88 - bus 24, 1000 Brussel.
Personeelsleden die van mening zijn dat hun melding intern niet doeltreffend kan behandeld worden of dat er een risico op represailles bestaat, kunnen de inbreuk ook rechtstreeks melden bij het extern meldkanaal Audit Vlaanderen.
Verder verloop van je melding
Ontvangstmelding
Het meldkanaal is verplicht de melding op te nemen in een register.
Je ontvangt als melder een ontvangstmelding binnen de 7 dagen na de dag waarop het meldkanaal je melding ontvangen heeft, tenzij:
- je melding al binnen die termijn werd afgehandeld. Dan krijg je meteen meer informatie over jouw melding;
- je je uitdrukkelijk verzet hebt tegen het krijgen van een ontvangstmelding;
- het krijgen van een ontvangstmelding de bescherming van jouw identiteit in gevaar brengt.
Behandelen van de melding
Vervolgens onderzoekt het meldkanaal de melding en geeft er een gevolg aan. Dit betekent dat de juistheid van de informatie wordt nagaan. Het meldkanaal kan ook bijkomende informatie opvragen aan de melder, tenzij het over een anonieme melding gaat.
Bij de behandeling van de melding nemen de meldingskanalen steeds een strikte neutraliteit in acht. De melding kan in geen geval behandeld worden door een persoon die betrokken is of was bij de feiten waarop de melding betrekking heeft.
Na het onderzoek worden de gepaste maatregelen genomen als het meldkanaal vermoedt dat het een inbreuk betreft.
Meer informatie over je melding
Je krijgt informatie over wat er met je melding gebeurde
- binnen de 3 maanden na de dag waarop het meldkanaal de ontvangstmelding heeft verstuurd
- of binnen 3 maanden en 7 dagen als er geen ontvangstmelding verstuurd is
- bij melding aan Audit Vlaanderen, kan deze termijn eventueel verlengd worden tot max. 6 maanden
Het meldkanaal laat je weten welke maatregelen genomen zijn of zullen genomen worden naar aanleiding van je melding, en de redenen hiervoor.
De meldkanalen mogen je geen informatie bezorgen die het interne onderzoek of de rechten van de betrokken persoon of personen (over wie de melding gaat) schaadt.